Leonard Cohen

Deze dichter en sing-songwriter is het zeker waard om een aparte blog over te schrijven.

Leonard Norman Cohen wordt geboren op 21 september 1934 in Montreal, Canada. De familie is Joods en welgesteld. Op 15 jarige leeftijd ontdekt Cohen de gedichten van Federico Garcia Lorca. Daar is hij van onder de indruk. Hij gaat zelf gedichten schrijven en gaat op muziekles. Op de High school speelt hij in een trio “The Buckskin Boys” country en westernmuziek. Ook begint hij dan aan een studie kunstgeschiedenis en als zijn eerste gedichtenbundel verschijnt is hij vastbesloten om schrijver te worden. Hij leest zijn gedichten voor in koffiehuizen, begeleid door jazzmusici. Soms begeleidt hij zichzelf op gitaar. In 1959, op zijn vijfentwintigste ontvangt hij een toelage van de Canada Councel en vertrekt naar Londen. In 1960 reist hij via Jeruzalem naar het Griekse eiland Hydra. Hij wordt opgenomen in een internationale kunstenaarskolonie, koopt een huisje met geld van een erfenis en begint een relatie met de Noorse Marianne Ihlen. De liefde is blijvend, al blijven ze niet bij elkaar. Hij heeft nogal wat relaties gehad; ik tel er tenminste 10. In ‘n Monastery poem schrijft hij: ”You go your own way and I go my own way, “that is love”.
In 1967 treedt Cohen voor het eerst op als zanger. Hij krijgt meteen een platencontract. Zijn eerste album is 'Songs of Leonard Cohen'. Er zullen er nog 22 volgen. In 1969 maakt hij voor het eerst kennis met de Zen-leraar Joshu Sasaki Roshi. Hij verhuist wat later naar Los Angeles, zodat hij vaker naar het Zencentrum van Roshi toe kan gaan. Het album 'recent songs' verschijnt en hij gaat op reis voor een lange wereldtournee. Na een paar moeilijke jaren rond 1988 (door depressies en relatiebreuken) verschijnt het album 'I am your man'. Het album slaat zeer goed aan bij het jonger publiek. Hij gaat weer op tournee. In 1994 verkeert Cohen in een crisis. Hij gooit zijn pillen van het ziekenhuis weg en vertrekt naar het klooster van Roshi. Na 3 jaren in het klooster geleefd te hebben wordt Cohen officieel monnik met als naam Jikan = de stille. Zijn achternaam “Cohen” betekent priester; zijn opa was rabbijn. In 2004 ontdekt Cohen dat zijn manager Kelley Lynch (ex-relatie) miljoenen dollars heeft verduisterd. Zijn spaargeld is verdwenen. Hij heeft geen wrok tegen deze vrouw; hij zegt dat hij zelf verantwoordelijk is voor zijn eigen geld. Cohen gaat op tournee met als doel zijn financiën op orde te brengen. De optredens zijn zeer succesvol. De tour gaat door tot 2010. Een nieuw album verschijnt “Old ideas”. Cohen is dan inmiddels 78 jaar en vertrekt weer voor een tournee door de wereld. In 2016 gaat het gerucht dat hij ernstig ziek is en klaar om te sterven. In juli van dat jaar sterft zijn grote liefde Marianne Ihlen in Oslo. Ze hebben steeds contact gehouden; de liefdesbrieven naar en van Marianne Ihlen hebben begin 2020, 10 miljoen dollar opgebracht. Er is ook een bioscoopfilm over Leonard en Marianne. In hun laatste telefoongesprek zegt Leonard dat hij haar snel zal volgen. Hij zegt dat hij klaar is om te sterven. Dankzij de jarenlange meditaties kan hij geestelijk veel aan. Op 7 november 2016 overlijdt Cohen in LA en wordt op 10 november begraven. Op 11 november wordt wereldwijd bekend gemaakt dat hij is overleden.

Mijn persoonlijke verbinding met Leonard Cohen: Van mijn eerste serieuze vriendje kreeg ik op mijn zeventiende verjaardag een LP van Cohen. Ik wist niet wat ik ermee aan moest. Ik dacht: “kent Jack mij zo slecht dat hij denkt dat ik dit mooi vindt?“. Ik vond Cohen toen zo treurig, zo somber en traag. Ik was in die tijd meer van optimistische extraverte swing muziek en geen donkere luistermuziek. Hoe de overgang is gegaan weet ik niet precies, maar ik vind zijn liederen prachtig en ontroerend. In 2012 ben ik naar zijn optreden geweest in Brussel. Hartstochtelijk en onderbuikgevoelens met jong en oud publiek op een mystieke locatie en…. wat een bescheiden man; elke keer zijn hoed afzetten en een knielende buiging maken en dat op 78 jarige leeftijd.

In deze geseculariseerde wereld moet je lef hebben om over de ziel te zingen, want je wordt al gauw niet serieus genomen. Je wordt in een hokje gestopt van een of andere religie. De rationalisten en materialisten hebben de ziel doodverklaard. En zij lijken de heersende opinie te vertegenwoordigen. 

Het diepe inzicht heeft hij van Joodse schrijvers die hij bestudeerd heeft en hij heeft zich verdiept in de I Ching, het leggen van Tarotkaarten, Scientology, Yoga, de Rozenkruisers,  de Christelijke traditie, Soefisme en het Boeddhisme. Cohen liet zich niet vangen in een ideologisch of religieus systeem. Hij heeft géén religieuze attitude zegt hij. Ook daarom blijft hij voor mij een aantrekkelijke dichter met een boodschap.

Op het meesteralbum “Recent Songs” komen allerlei invloeden samen. De prachtige muziek klinkt aangenaam warm, romantisch en Oost Europees. Op dit album zie je een kleine vliegende kolibrie. Het symbool van de kolibrie verwijst naar de zoektocht naar liefde en innerlijke wijsheid. Later zal hij het symbool van de kolibrie nog vaker laten zien, de zoektocht is zijn leven lang doorgegaan. Het is een zoektocht die uit noodzaak begonnen is, omdat angst, paniek en depressie hem steeds weer overvielen. De weg naar binnen was een wanhoopspoging om iets van licht in de duisternis te vinden. 

De stem van Leonard Cohen kwam óp voor de kwetsbare menselijke ziel. In het nummer: The window heeft hij het over “gentle this soul”. Wiens ziel? Het gaat over de scheiding tussen 'binnen' en 'buiten'. Breng de 2 delen samen zegt hij in een interview. In een soort mystieke opgang wordt de scheiding opgeheven. In het refrein zit een uitnodiging om de gekwelde ziel lief te hebben. Why do you stand by the window, abandoned to beauty and pride? Waarom sta je bij het venster overgelaten aan schoonheid en trots? Het is zo’n Koan-vraag (een Boeddhistische vraag om inzicht te verwerven). Wie staat er bij het raam? Bij  Cohen wordt dit nooit een stellige of rechtlijnige boodschap. Er blijft een niet weten of zelf invullen in zijn poëzie doorklinken. Een aanrader is het boek over Cohen: “Wees lief voor deze ziel” van Frank Kazenbroot. Dit boek is een “must” voor fans.

Het volgende lied: Anthem, there is a crack in everything, that is where the light gets in. Zo kan het licht erin. Niets en niemand is perfect. Het refrein luidt: “Ring the bells that still can ring". Niet alle klokken doen het, maar luid de klokken die het nog wel doen. In alles zit een barst, een scheur. Aanvaard de gebrokenheid van het leven. 

"So long Marianne" is tesamen met "Hallelujah" zijn grootse hit. Bob Dylan was de enige die iets positiefs zag in Hallelujah. De grote menigte volgde pas 4 jaar later.

Hier een uitvoering met panfluiten, gitaar en regenmaker. 

En So long Marianne, live in Dublin. 

Bij het volgende lied heeft hij aan het eind een verassend antwoord op een mysterieuze kwestie: "Tower of Song", live in London. 

Voor degene die het nog niet weten: er is een oorlog gaande; de maatschappelijke strijd tussen rijk en arm, man en vrouw, tussen zwart en wit. Het volgende lied gaat erover: "There is a war", live 1985.

We gaan verder met: "Who by fire", live London. Een prachtig begin met een 12-snarige gitaar.

Cohen was een mens die leed aan de verdeeldheid in zijn eigen ziel en die de pijn van andere mensen meevoelde. Hij zag zichzelf vaak als geneesheer die met zijn songs de zieke mens beter kon maken. Veertig jaar later zal hij een lied over dit thema zingen. “Come Healing” Hij was ouder en wijzer geworden en zong nu niet over zijn eigen genezende kracht maar vroeg aan een ánder om alles te helen wat uit elkaar gevallen was. “Kom de menselijke geest genezen, kóm het lichaam genezen, genees het hart, maak ons héél !. De warme melodie, mooi gezongen door de Webb Sisters is heel troostend. 

Ik heb een lichtje laten schijnen op het bijzondere en diepzinnige werk van Leonard Cohen. Het verhaal is eigenlijk niet af; bij mij leeft hij voort.

Dank je wel voor het lezen, ik heb het graag geschreven.

Muzikale healing,

Flower, Ella.

Verslag luistergroep #4

Vanwege het al eerder besproken Beethovenjaar, én de Beethoven top30 op de radio vandaag, leek het me wel een mooi startpunt voor de luistergroep van vandaag.
We pakten de top30-lijst er bij, en daar bleek de zesde symfonie van Beethoven, bijgenaamd de 'Pastorale' op nr 1 te staan! Reden genoeg om eens te luisteren naar het eerste deel. De symfonie is uit 1808, en Beethoven heeft zich bij het schrijven ervan laten inspireren door de natuur en het leven op het land. Beethoven hield zelf erg van de natuur, hoewel hij het grootste deel van zijn leven in de stad heeft gewoond. Hij maakte regelmatig lange wandelingen buiten Wenen. In de symfonie hoor je volkse melodieën, en veel herhalingen van stukjes melodie. Daarmee verbeeldde Beethoven de eindeloze herhaling én variatie die je in de natuur tegenkomt, zoals bijvoorbeeld de bladeren in de bomen.

Beethoven beschrijft ook een storm die losbarst, en gelukkig ook weer gaat liggen. Het begint met spetters in de violen, en het onweer hoor je natuurlijk in de pauken. 

We waren nog niet op Beethoven uitgeluisterd, maar wilden wel graag iets waarin meer lyriek en gevoel te horen was. De 'Cavatina' uit zijn dertiende strijkkwartet leek me wel goed idee. 
Het 13de strijkkwartet is één van de late kwartetten van Beethoven. Hij was al volkomen doof, en leefde teruggetrokken, enkel nog maar componerend wat hij in zijn hoofd hoorde. Het resultaat was intense, intieme muziek die in die tijd nog niet door iedereen begrepen werd - zo avant-garde was het. Nu behoort het tot de absolute canon van de muziek voor strijkkwartetten.
Deze Cavatina (een 'eenvoudig liedje' eigenlijk) is goed te volgen, maar is erg melancholiek van sfeer.

Terug naar het symfonische werk! Het laatste deel van de negende symfonie kennen we van het bekende 'Alle Menschen werden Brüder', oftewel de 'Ode an die Freude' van de dichter Schiller. Maar Beethoven maakte van dat deel een heel bijzonder stuk muziek, met een lange grillige inleiding waarin eerst nog fragmenten van de 3 voorgaande delen te horen zijn. Die fragmenten worden steeds ruw afgekapt door éénstemmige melodieën van de cello's en contrabassen. Uiteindelijk kondigt zich dan die bekende melodie aan, en dan staat het koor op, en roept (zingt natuurlijk) een van de zangers: "Niet dit geluid, we willen iets mooiers laten horen!" En dan volgt de ode, en barst het laatste deel los in een groot optimistisch meeslepend lied, dat uiteindelijk het Europese volkslied is geworden.

Tot slot wendden we ons naar het belangrijkste instrument voor Beethoven zelf: de piano. Hij schreef 32 pianosonates waarvan een heel aantal een niet meer weg te denken plaats innemen in de pianoliteratuur. Beethoven wordt wel eens een 'architect' genoemd; met kleine motiefjes (bouwstenen) bouwde hij muzikale bouwwerken die letterlijk 'als een huis' stonden; je kan horen hoe hij met zijn 'materiaal' constructies maakte. Moeilijk uit te leggen.

Aan de andere kant hoor je, zeker in zijn pianosonates, wat voor fantastisch improvisator hij was. 

In de 21ste sonate, bekend als de "Waldstein" omdat Beethoven deze opdroeg aan vriend en weldoener Graaf Ferdinand von Waldstein, bestaat uit 3 delen. Het eerste hebben we beluisterd: het begint met een soort 'galop' en een heel herkenbaar thema, dat er meteen de vaart goed inzet. Die vaart gaat er ook niet meer uit, en de ideeën en invallen en variaties buitelen in hoog tempo over elkaar heen.

We hebben de uitvoering van Lucas Jussen beluisterd, en daarna ook nog even kort naar die van Daniel Barenboim gekeken. Het viel ons op dat beiden een totaal andere handhouding hadden!

Lucas Jussen:

Daniel Barenboim:

Tot volgende week!

Midsummer Night

Zaterdag 20 juni 23.44 begint de zomer.

Vandaag wat lekker loom landerige liederen ter ere van de eerste zomerzonnewende dit jaar. Gelukkig kunnen we er dit jaar desgewenst de hoge temperaturen zelf bij denken, maar de sfeer komt tot u via uw favoriete blog.

Solveig Slettahjell, Noors jazz zangeres met de omfloerste stem. Ze blijft te veel in Noorwegen, waardoor ze daarbuiten wat onder de radar zit, maar zingen kan ze. Het nummer is van Irving Berlin en staat op haar eerste cd uit 2001 “Slow Motion Orchestra”, 'Reaching for the moon’:

Wat is nou een grotere indicator van de zomer dan het stemgeluid van Chet Baker dat aan komt rollen over de golvende velden waar de tarwe staat te rijpen, rap gevolgd door zijn met veel valse lucht aangeblazen trompettonen die langs de kapellekes en holle paadjes een weg vinden naar een oor? Geen Sam maar Chet: 'As Time Goes By’:

Over indicatoren en omfloerstheid gesproken, Astrud Gilberto is er ook zo eentje en kan er ook wat van. Een zomer zonder Astrud is als een Bloody zonder Mary.
‘Agua de beber’:

Deze dames zijn gewoon geitende meiden. Het trio Ronstadt, Parton & Harris zingt de sterren van het dak en maakt zelfs van de winter een warm getijde. Het nummer is van bad boy Phil Spector en de solopartij wordt gespeeld door David Lindley die, zolang er geen hamertjes bij komen kijken, zowat alles bespeeld wat snaren heeft en dat doet en deed hij bij Jan en Alleman, van Leonard Cohen tot Dylan en van Jackson Brown tot Springsteen.
Van hun eerste gezamenlijke cd "Trio 1”,  ‘To Know Him is to Love Him’: 

De singer-songwriter J. Tillman maakte tussen 2003 en 2010 acht solo cd’s en drumde tussen 2008 en 2012 ook nog bij de Fleet Foxes. Sinds 2012 staat hij bekend onder zijn nieuwe bijnaam Father John Misty. De eerwaarde heeft tot nu toe vier cd’s uitgebracht en doet hand en spandiensten bij o.a. Beyonce en Lady Gaga. Van de 6e cd van J. Tillman “Vacilando Territory Blues”, 
'Barter Blues’:

Een zomeravond is niet geslaagd zonder tenminste 1 nummer van J.J. Cale. Heerlijk die luie ritmes en dat subtiele, makkelijk te onderschatten, laidback gitaargeluid. Eric Clapton vond hem een van de belangrijkste artiesten in de rockgeschiedenis en dat is niet zo vreemd want twee van zijn grootste hits waren van de hand van Cale (‘After Midnight’, waarvan de royalties Cale weer in staat stelden om te eten en ‘Cocaine'). Neil Young vond Hendrix en Cale de twee beste elektrische gitaristen. Cale is nooit een echte ster geworden en was daar misschien ook niet echt op uit. In de jaren ’80 leefde hij als een kluizenaar in een camper in California waar hij ook aan diverse lp’s sleutelde. Zijn muziek is door velen opgenomen (o.a. Santana, The Band, Captain Beefheart en John Mayall) en is bekender dan hijzelf. Van de cd “Five” uit 1979, ’Sensitive Kind’:

Joan Armatrading heeft de nodige hits op haar palmares, maar die dateren vooral uit de jaren ’70 en ’80. En daar zaten hele fraaie tussen, zoals deze van de lp “Show Some Emotion”,  ‘Willow’:

Greg Lake, de eerste zanger/bassist van King Crimson op de baanbrekende lp “In the Court of the Crimson King” uit 1969 verliet de groep het jaar daarop en werd lid van het illustere trio Emerson,Lake &Palmer dat zoveel klassiek in haar oeuvre deed. De groep kende groot succes en de meeste hits kwamen van de hand van Lake (inclusief ‘Lucky Man’, geschreven op z’n 12e). Van hun lp “Works Volume 1” uit 1977, naar aanleiding waarvan ze met een compleet symfonieorkest op tournee gingen, ‘Closer to Believing’:

Hoorwurm

Beethovens 'Eroica'

In het Beethovenweek van Radio4, in het Beethovenjaar van de hele wereld, kan en wil ik niet voorbij gaan aan deze held. Tweehonderd-en-vijftig jaar geleden kwam de kleine Ludwig ter wereld, en sindsdien is hij als een godheid aanwezig gebleven in 't (in ieder geval) klassieke muzikale universum.

Het verhaal van Beethoven is een samenkomst van een uitzonderlijk talent en een uniek moment in de geschiedenis. Laten we voorop stellen dat hij een uitzonderlijk begaafd componist was. Geen wonderkind zoals Mozart (ook al deed zijn vader er alles voor om van zijn zoon net zo'n wonderkind te smeden), maar eentje die door niet aflatende studie en ongelooflijke verbeeldingskracht een oeuvre creëerde waar de wereld nooit meer omheen heeft gekund. Bovendien -nog los van dat talent- leefde Beethoven in het tijdsgewricht waarin de absolute macht van de elite begon af te brokkelen, en het volk meer macht kreeg, en daarmee ieder mens meer zeggenschap opeiste over zijn eigen leven. Toen Beethoven nog geen 20 was brak de Franse revolutie uit, en in de jaren daarna stak hij zijn bewondering voor Napoleon niet onder stoelen of banken. Een gewone man uit het volk die door zijn ideeën en daadkracht Europa naar een betere toekomst kon leiden. Voor Beethoven was Napoleon een held die aantoonde dat ieder mens telde. Precies wat hij altijd al dacht: hij ook!

Dit besef, dat niet alleen in Beethoven postvatte maar in de hele maatschappij begon te groeien, manifesteert zich in Beethovens derde symfonie uit 1804. Dit ontstuimige orkestwerk voorzag hij op het voorblad van de naam "Buonaparte". Maar Napoleon Bonaparte werd na de voorpremière woedend en teleurgesteld van het blad afgekrast toen Beethoven vernam dat deze zichzelf tot keizer had uitgeroepen, wat hem weer tot een exponent van de elitaire macht maakte. Het gat in het manuscript is nog steeds te zien. 
In plaats daarvan schreef hij er op: "Heroïsche Symfonie, gecomponeerd om de herinnering te vieren aan een groot man." Dat die man niet Napoleon kon zijn, is wel duidelijk. Over wie wel is veel gedebatteerd: destijdse generaals en andere heldhaftige kandidaten zijn voorgedragen, maar inmiddels is er maar één theorie die standhoudt; Beethoven bedoelde zichzelf, en daarmee 'iedereenzelf'. De mens die de strijd van het leven het hoofd biedt en zichzelf overwint. Beethoven markeerde met deze symfonie het recht van iedereen om zichzelf centraal te stellen, met alle emoties en menselijkheid die daarbij horen. Een niet te overschatten 'paradigmashift' die we natuurlijk niet alleen op het conto van The killer-B kunnen schrijven; hij had dat nooit kunnen doen als de tijd daar niet rijp voor was. Maar aan de andere kant heeft hij op unieke en uizonderlijk krachtige manier dit besef in een muzikale vorm weten te gieten, als een monument voor de vrijheid van het individu.

Beethoven had een gecompliceerd karakter. Ook zonder de beschadigingen van een moeilijke jeugd zou hij intens, opvliegend en provocatief geweest zijn. Een man die voortdurend tegen de haren van zijn tijd in streek, en niet zelden enkel door zijn buitengewoon talent als pianist en componist in de paleizen van zijn adellijke weldoeners en opdrachtgevers werd gehandhaafd. De oerversie van de kunstenaar: onaangepast in gedrag en kleding, half in zijn eigen wereld, compromisloos in zijn kunst. 
En dat hoor je ook in zijn muziek, en zeker in de Eroica-symfonie. Het is muziek die van het ene uiterste naar het andere gaat, van zacht en lieflijk naar hard en drammerig, van lyrisch en gevoelig naar ritmisch en nietsontziend. En dat een uur lang, zeker voor die tijd een ongekende tijdspanne om muziek van deze expressieve kracht te ondergaan. De meningen waren dus ook verdeeld, zoals het hoort. De een ging onmiddellijk voor de bijl en omarmde het als 'de nieuwe muziek', en de ander veroordeelde het als vormloos en lelijk. Een ding was duidelijk: Beethoven probeerde niet meer zijn publiek ter wille te zijn en hun feestjes van vriendelijke muzak te voorzien, maar wilde de luisteraar zijn binnenwereld te laten zien, omdat die nou eenmaal het allerbelangrijkste was. Voor hem dan.

De Eroica beschrijft ook nog eens de strijd, ondergang en herrijzenis van de held. Het bestaat uit 4 delen, allemaal met hun eigen thema.

1. In het eerste deel hoor je de strijd, de mooie lyrische momenten scherp afgewisseld met woede en frustratie.
2. Het tweede deel is een begrafenismars... onze held is dood
3. Het derde deel is een kort levenslustig: er is leven na de dood
4. Het eindigt met een lange opeenvolging van variaties waarin een melodie (eigenlijk een basloopje) steeds in andere vormen terugkeert, totdat het een heel complex groots geheel wordt. De held heeft zichzelf opnieuw 'uitgevonden' en is groter teruggekeerd!

Beluister hier de  hele symfonie:

Tot morgen!

Strange Fruit

Al eerder besteedden we aandacht aan muziek en tekst die uiting gaf aan proteststemmen, en in het bijzonder aan de nog steeds aan kracht winnende aanklacht van #blacklivesmatter. Tijd voor een retrospect in de geschiedenis, met een paar voorbeelden van muziek die de raciale spanningen tot onderwerp maakte, en die een rol speelde in het aan de kaak stellen daarvan.

1937. Naar aanleiding van, en ter herinnering aan de lynchpartij van drie zwarte jongens in het zuiden van Amerika schreef (de overigens helemaal niet zwarte) Abel Meeropol, onder pseudoniem Lewis Allan, het indringende gedicht 'Bitter Fruit'. Twee jaar later maakt de jazz-zangeres Billie Holiday er een lied van, en verandert de titel in 'Strange Fruit', waarmee op een sinistere manier verwezen wordt naar de in de boom opgeknoopte lijken van de gelynchte zwarten.

Southern trees bear a strange fruit

Blood on the leaves and blood at the root

Black bodies swinging in the southern breeze

Strange fruit hanging from the poplar trees

Zoals achteraf te verwachten wilde een heel aantal platenlabels de song niet opnemen, om het zuidelijk publiek niet voor het hoofd te stoten. Uiteindelijk zong Holiday het zonder begeleiding voor aan Milton Gabler die een wat alternatief label had, en hij zegde -tot tranen geroerd- toe het op te zullen nemen. Holiday zette het lied in één poging op de plaat. Klik hier voor de originele versie, of zie haar in actie in onderstaande uitvoering in 1959.

In de ontwikkeling van de jazzmuziek in Amerika waren het vooral zwarte muzikanten die de sleutelposities innamen: Louis Armstrong, Duke Ellington, Charlie Parker, Miles Davis, John Coltrane, Ornette Coleman. Om er maar een paar te noemen. In een sterk gesegregeerde maatschappij werd de jazz ook 'negro music' genoemd, en waren de platenlabels gescheiden, evenals de beoogde publieken. 

Die lijn was ook te zien in de popmuziek toen die in de jaren '50 opkwam, en de jazz als belangrijkste entertainmentmuziek verdrong (en daarmee de jazz wel de kans kreeg zich als avant-gardistische kunstvorm door te ontwikkelen, waarover zometeen meer). 

De popmuziek was tot in de jaren '60 strikt gescheiden. Voor de zwarte artiesten was er tot 1949 de 'race record charts', en voor hun witte collega's de 'hit charts', de hitparade. Met een wit publiek dat zich ook interesseerde voor zwarte muziek, inmiddels omgedoopt tot Rhythm 'n' Blues, werd de scheiding steeds dunner. Het was de slimme zakenman, componist en producer Berry Gordy Jr. die platenlabel 'Motown Records' oprichtte om zwarte muziek voor wit publiek op de markt te brengen. Een soort muziekfabriek volgens een formule die onvoorstelbaar goed bleek te werken, en waar we een hele catalogus aan muziekgroepen en artiesten aan te danken hebben. Commercieel vruchtbaar, dus ook aan kritiek onderhevig: Gordy verkocht de zwarte ziel enzovoort enzovoort. Hoe je het artistiek beoordeelt, Motown was door de volledig zwarte onderneming die het was van onschatbaar belang voor het economische onafhankelijkheid van zowel de zwarte artiesten, de business om die artiesten heen, en niet in de laatste plaats van de muziek zelf.

Hier een van de vroege hits uit de Motownstal: Smokey Robinson & the Miracles met 'Got a Job' uit 1958:

De jazz bekommerde zich vanaf eind jaren '50 niet meer om commercieel succes; zoals het echte kunstenaars betaamt zochten ze naar nieuwe muzikale vormen als voortuig voor hun expressie. De al genoemde saxonfonist Ornette Coleman muntte de term 'Free Jazz', een extreem genre waarin met een minimum aan afspraken een maximum aan vrijheid wordt nagestreefd. In 1959 bracht hij de plaat 'The shape of jazz to come' uit, die in 1960 werd opgevolgd door 'Free Jazz: a collective improvisation'. Op een andere manier dan Motown maakte deze muziek een artistiek statement voor zwarte muziek in de VS, waar op compromisloze wijze de eigen muzikale identiteit centraal stond. Dat de muziek voor de meeste luisteraars een te grote uitdaging bleek te zijn is van ondergeschikt belang.

De commerciële en artistieke statements van Gordy en Coleman (en vele anderen) ten spijt, de raciale spanningen woekerden door in Amerika en mondden uit in situaties waar het journaal nu mee opent. Situaties die al sinds de jaren '80 in nietsverbloemend vocabulaire door rap-artiesten wereldkundig werden gemaakt. Op het debuutalbum 'Straight outta Compton' van N.W.A. (Niggaz With Attitudes) prijkte het oernummer over police brutality 'Fuck tha Police'. 

De FBI heeft nog een brief geschreven aan de platenmaatschappij van N.W.A. met de boodschap dat ze het geprojecteerde beeld van de politie niet herkenden. Inmiddels weten we wel beter. 

Er is een hele lijst aan rapnummers die gaan over het politiegeweld en het geïnstitutionaliseerd racisme. Deze pagina soms er 30 op, inclusief verwijzingen naar de youtube-filmpjes of andere bronnen om ze te beluisteren. 

De laatste, 'Walking in the snow' van rapduo Run The Jewels, verdient speciale aandacht. De bejubelde en gelauwerde plaat kwam juni j.l. uit, net te laat om over de moord op George Floyd te kunnen gaan. Maar de tekst, eigenlijk over een ander slachtoffer Eric Garner, past naadloos op de huidige situatie, inclusief de omineuze verwijzing naar Floyds laatste woorden.

You so numb you watch the cops choke out a man like me 

Until my voice goes from a shriek to a whispered 'I can't breathe' 

And you sit there, in house, on couch, and watch it on TV 

The most you give's a Twitter rant and call it a tragedy.

Killer Mike, één van de twee rappers, is een ware activist die op alle denkbare fronten de boodschap van gelijkwaardigheid uitdraagt; politieke speeches, bemoeienis met rechtszaken, strijd voor een zwarte Jezus... je kunt het allemaal volgen in de Netflixserie 'Trigger Warning with Killer Mike'.

Tot slot een rapsong van DAX die het wel heeft geschreven naar aanleiding van de laatste gebeurtenissen, waarmee het 't meest actuele voorbeeld is van de taak en de mogelijkheid van kunst om een stem te zijn voor wie geen stem heeft.

Tot morgen!

Neil Young 3

Zoals misschien al opgemerkt, voegde Neil zich in ’69 bij CSN en nam met hen “Deja Vu” en de live lp “4Way Street” op. Druggebruik (waaronder het nu zo beruchte oxycodon), drank, grootheidswaanzin (CNY over S), ruzie over controle S over Y:”hij wilde folk muziek spelen in een R&R band”, de relaties van Stills en Nash (met Joni Mitchell) die op de klippen waren gelopen, de dood van de vriendin van Crosby: het was een donkere tijd maar eveneens de meest creatieve periode van de band en het succes droeg veel bij aan het daaropvolgende solo succes van Young. 2 Bekende Young nummers van “Deja Vu”, de tearjerker ‘Helpless’:

en de sollicitatie ‘Country Girl’:

Er zijn altijd problemen blijven bestaan tussen de 4 leden, maar naast de solo lp’s en cd’s was er door de jaren heen altijd ruimte voor de combinaties: CN, CSN en zelfs CSNY. 

Na zijn succes met CSNY kocht Neil een ranch in Noord Californië (Broken Arrow ranch) waar hij, naast zijn huis op Hawaii, woonde tot zijn scheiding van Pegi in 2014. Op die ranch richtte hij een stal in als opnameruimte, waar heel wat nummers uitgekristalliseerd zijn. De eerste lp die daar vandaan kwam is ‘Harvest” uit 1972. Op de lp speelt Neil grotendeels akoestische gitaar omdat hij vanwege een operatie aan zijn rug het gewicht van een elektrische gitaar niet kon verdragen. Neil was toch al geplaagd door ziektes. Als kind kreeg hij polio tijdens dezelfde uitbraak waarin Joni Mitchell besmet werd. Hij kreeg ook epilepsie en doordat hij wel eens op straat een aanval kreeg was hij jarenlang bang dat hem dat ook op het podium kon overkomen. Op “Harvest” staat de hit ‘Heart of Gold’, maar daar vind ik niks aan. Wel leuk is het nummer ‘A Man Needs a Maid’. Waar de tekst wel over gaat is nog voer voor discussies, maar volgens Neil wil hij geen meid. Misschien wil hij een huishoudster na de operatie en het laatste couplet gaat over zijn ontluikende liefde voor de actrice Carrie Snodgrass. Het arrangement is van Jack Nitzsche en wordt gespeeld door The London Symphony Orchestra. Een favoriet van Dylan.

‘Old Man’ kennen we al, dus over naar een andere klassieker, ’Needle and the Damage Done’, Neil’s aanklacht tegen heroïne. Het nummer gaat over verspilde levens en verkwist talent door heroïnegebruik en dan met name het leven van Danny Whitten, gitarist van Crazy Horse en schrijver van Rod Stewart’s hit ‘I Don’t Want to Talk About It'. Whitten begon heroïne te gebruiken als pijnstiller tegen zijn reumatoïde artritis, maar kon al snel geen maat meer houden. Het ging van kwaad tot erger en Whitten werd ontslagen. Nog dezelfde dag overleed hij en Neil voelde zichzelf jarenlang verantwoordelijk voor diens dood. 

Ik zie dat we al tegen het einde van aflevering 3 zitten terwijl we pas bij lp 5 zijn, het live opgenomen “Time Fades Away”. Dat gaat niet goed gaan. Ik hoor de  massa’s al morren. De liefhebbers moeten zelf maar een en ander uitvogelen want we moeten er wat sneller doorheen. 
Neil was niet te spreken over deze lp, maar het nummer ’Time Fades Away’ doet het heel leuk met oud en nieuw.

“Time” was de eerste van drie lp’s uit ’73/’74, genaamd de “Ditch Trilogy”, die gaan over de innerlijke conflicten die hij en zijn vrienden hadden en over het wegebbende idealisme in de VS. 
Ze waren veel weerbarstiger dan het hitalbum “Harvest” en verkochten niet goed. Het als tweede uitgebrachte, als derde opgenomen, “On the Beach” was nogal relaxt dankzij het gebruik van een, en ik citeer, "kleverige brij van gesauteerde marihuana en honing”. Ook staat er een persoonlijke veranda favoriet op: ‘For the Turnstiles’:

De als tweede opgenomen lp “Tonight’s the Night” uit ’73 werd pas in 1975 als derde uitgebracht omdat de platenmaatschappij de uitgave 2 jaar tegenhield. Ze verwachtten niet dat de lp veel zou opbrengen. Daar zat wat in want de lp gaat o.a. over Whitten en over Bruce Berry, een roadie die een paar maanden na Whitten ook aan drugs overleed. Een eerlijke en pijnlijke registratie van zijn wanhoop en zelfverwijt daarover en over de teleurstelling dat de hippiecultuur niks concreets had opgeleverd. Er schijnt een originele tape te bestaan die nog aangrijpender is en die misschien nog uitgebracht gaat worden. ’Tonight’s the Night’:

‘Borrowed Tune’:

’Tired Eyes’:

Hoorwurm

Guilty Pleasure

Of je het nu wilt of niet: we zitten in de foutste maand van het jaar.

Foute muziek, je kent het wel, muziek waarvan je liever niet aan de buitenwereld laat zien dat je er naar luistert. Je weet dat het eigenlijk niet kan, maar waar je juist enorm van geniet of heel vrolijk van wordt: “Foute guilty pleasure hits”. Het liefst draai je de volumeknop ervoor op standje gehoorbeschadiging .

Guilty Pleasure is vertaald: beschamend genoegen/plezier. Het is iets, zoals een film, een televisieprogramma of een muziekstuk, waarvan je geniet, ondanks het feit dat men het algemeen niet hoog in het vaandel heeft staan, of dat het als ongewoon of vreemd wordt beschouwd. Iets waaraan je stiekem genoegen beleeft, hoewel je weet dat het eigenlijk niet hoort; stiekeme geneugte, heimelijk pleziertje, zelfs een plezier, waarvoor je je zou moeten schamen. Het is niet iets wat ik bedacht zou kunnen hebben, want dit is zó onnatuurlijk en tegenstrijdig; het is een tegenstelling. Het woord 'schuldig' staat in schril contrast met 'genieten'. Het betekent dat je ergens van geniet en je tegelijkertijd schuldig voelt dat je ervan geniet. 

Maar ja, het leeft nu eenmaal en ik was benieuwd naar dit onderwerp. Van mij mag je meebrullen met alle zogenaamde foute liedjes. Als ik het maar niet allemaal hoef te horen, zo ver ga ik nu ook weer niet.

Het zou niet getuigen van goede smaak. En uiteraard vinden we het daardoor een totale onzinterm, want alles wat het leven vrolijker, makkelijker of leuker maakt mag wat ons betreft omhelsd worden, slechte smaak of niet. En voor genieten hoeven we ons niet te schamen.

#guilty! Hang je schaamte in de kast en zing uit volle borst mee met jouw Guilty Pleasures. Lachen en huilen zijn de emoties die centraal staan! Sommige guilty pleasures zijn vrij universeel; dat scheelt weer voor de schaamte, die deel je dan. Wat is jouw guilty pleasure? “Keep calm and don’t ignore your guilty pleasure”. 

Proud to be fout!

Guilty Pleasure is van toepassing op bepaalde muziek die volgens de algemene opinie 'niet kan'. Het woord is al wat ouder, maar is door het televisieprogramma De Wereld Draait Door (DWDD) erg populair geworden, omdat het programma een tijdje een gelijknamige rubriek had, waarin bekende zangers en zangeressen hun guilty pleasures live vertolkten. Dit is o.a. beschreven door derdejaars student muziekwetenschappen P.F. van der Ploeg in een bachelor eindwerkstuk. De geïnteresseerden kunnen dit werkstuk lezen.

Waaraan voldoet een foute hit? Dr. Jacob Jolij, assistent professor in cognitieve psychologie en neurowetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen, legt hieronder uit hoe een lied het stempel 'Guilty Pleasure' krijgt: 

"Liedjes die makkelijk in het gehoor liggen zijn de perfecte guilty pleasures en een fout nummer wordt vaak zo bestempeld door de maatschappij. Complexere muziek, zoals jazz, vraagt meer cognitieve vormogen om te luisteren waardoor het minder vaak geassocieerd wordt met een guilty pleasure.”

Guilty pleasures zijn dus liedjes die makkelijk te luisteren en te begrijpen zijn. Daarom kennen we ook meestal de hele songtekst uit ons hoofd. 

Er bestaat een Top 40 – Foute Hits CD. De CD bevat 40 ultieme Guilty Pleasure hits die vragen om uit volle borst mee te brullen. Denk aan Anita Meyer met Why Tell Me Why of Guus Meeuwis met Het Is Een Nacht. Hetzelfde geldt voor de muzikale meesterwerken Vandaag is Rood van Marco Borsato, of Ik bel je zomaar even op van Gordon en het volledige oeuvre van ABBA. Er bestaat zelfs een Muziekbingo Guilty Pleasures. Ze zijn ideaal voor: Bedrijfsuitje, teamuitje, vriendenweekend, familiedag, een personeelsfeest.

Volgens mij doet Q-music het meeste met “foute muziek”. Q music: “Er zijn nog maar weinig dingen zeker in 2020, maar van 1 ding kan je absoluut uit gaan: juni is bij ons als vanouds de Foute Maand! Met ook dit jaar de bekende hoogtepunten als het Foute Anthem. De Foute Life Party kan dit jaar vanwege corona niet doorgaan”.

Even wat theorie tussendoor: Een anthem (Gr. anathema, hymne) is oorspronkelijk een lofzang, gezongen door twee elkaar antwoordende koren (antifoon). Het kan ook een themalied zijn, ‘n lijflied: national anthem is een volkslied of populair pop- of rocknummer.

Q music: “Wist je dat het Foute Uur alweer vijftien jaar bestaat? Ooit begon het met de Foute 111 en in de afgelopen jaren hebben we het muzikale feest uitgebreid met een Q-top 500 van het Foute Uur en natuurlijk de legendarische Foute Party. We zijn jarig en... wie jarig is trakteert! Daarom draaien we dit jaar geen 500, maar 1500 Foute liedjes tijdens de Q-top 1500 van het Foute Uur!”.

Het foute Anthem van dit jaar, volgens Q-music: 

Op nummer 1 staat: Regi feat Jake Reese & OT met “Kom wat dichterbij” 

Gevolgd door 2. Miss Montreal ( Sanne Hans) “Als je alles weet “

Als derde Banana (feat. Shaggy)  DJ Fle Minisiren, Remix Lyric video. 

Spotify heeft de populairste guilty pleasures wereldwijd bekendgemaakt. Het is geen geheim meer: de populairste guilty pleasure wereldwijd is 'Mambo No. 5' van Lou Bega! Op de tweede plek staat de hit 'Wake Me Up Before You Go Go' van Wham!, op de voet gevolgd door 'My Sharona' van The Knack.

Spotify analyseerde meer dan 120.000 playlists met de naam 'Guilty Pleasures', om zo tot een Top 10 te komen van foute liedjes die het meest gestreamd worden.

Top 10 populairste guilty pleasures
:

1. 'Mambo No. 5' – Lou Bega 

 

2. 'Wake Me Up Before You Go Go' – Wham!

3. 'My Sharona' – The Knack 

4. 'Don't Stop Believin' – Journey
5. 'Cotton Eye Joe' – Rednex
6. 'You Spin Me Round (Like a Record)' – Dead Or Alive
7. 'Who Let The Dogs Out' – Baha Men
8. 'Never Gonna Give You Up' – Rick Astley
9. 'U Can't Touch This' – MC Hammer
10. 'Call Me Maybe' – Carly Rae Jepsen

Wist je dat je van Guilty Pleasures iets over jezelf kunt leren? Het leven is soms gecompliceerd genoeg en hoe lekker kan het dan zijn om gewoon simpele liedjes te luisteren en te zingen, dat is ontspannend en daar verlangen  mensen naar. Aan jou om te gaan ontdekken wat jouw Guilty Pleasures over jou zeggen. Misschien heb je een verantwoordelijke baan in een groot bedrijf en kijk je door de weeks het liefst stiekem Disney films. Kortom, wat is de rode draad bij jouw Guilty Pleasure?.  Wanneer je de rode draad hebt ontdekt kun je gaan kijken aan welk verlangen het tijd wordt toe te geven en aan welk verlangen je meer ruimte kunt bieden. Uiteindelijk geeft jouw verlangen aan wat goed is voor jou.

 

Mijn Guilty Pleasure is Corry Konings van Corry en de Rekels. Het was een van mijn eerste optredens, zonder m’n ouders en ik was meteen verkocht. Ze waren toen niet eens bekend; het was in een knus café met weinig mensen. Ik vind/vond haar stem erg mooi, vanwege de echtheid, alsof ze het allemaal echt meegemaakt had en door haar heldere en vertellende stem werd ik meegenomen in het levenslied. En daarnaast was ik dol op de 2- of meerstemmige liedjes en ook op de mondharmonica en de accordeon. Wat er ook nog bijkwam: ik was met mijn zus en haar vriendenclub, waarvan ik 1 jongen wel erg leuk vond. Ja en dan krijg ik dit emotionele, kwetsbare en lekkere gevoel en het is gebleven. En waarschijnlijk bij Corry ook, want volgens mij treedt ze nog steeds op. Met “Huilen is voor jou te laat” was zij toen, ongeveer in 1970 de enige Nederlandse artiest met een vermelding in het officiële “Guinness world book of records” met 41 weken in de top 40; De grootste hit aller tijden. Ik vond het leuk dat Corry en de Rekels in het bachelor eindwerkstuk van eerder genoemde derdejaars student muziekwetenschappen stonden. Huilen is voor jou te laat, Corry en de Rekels. Ik vind het aandoenlijk dat ze zingt: ”Ik hoop dat jij gelukkig met die ander bent”. Ik vind bijna alle liedjes mooi van haar en zeker ook "Ik zie de zon". 

 

Hé, het is oké om af en toe schaamteloos te genieten. Volgens mij ben ik de schaamte voorbij.

Stay Safe ❤️
Stay Guilty 🎀

Flower Ella

Verslag luistergroep #3

Voor de derde keer zaten we, weer in een wat andere samenstelling, bij elkaar om naar muziek te luisteren. Het thema 'Een nieuw begin' vonden we wel passend, zo na alles wat we hebben meegemaakt, en de mogelijkheid om weer activiteiten op te starten. Al is 't nog steeds onwennig, maar we maken er wat moois van.

Dré bracht het gesprek snel op een geliefde Franse componist, Francis Poulenc. Ik heb al een keer een vlog aan een pianoconcert van hem gewijd, maar vandaag stelde Dré voor naar Poulencs 'Aubade' te luisteren. Een aubade is een (lof- of liefdes)zang voor in de ochtend, zoals een serenade voor in de avond is. 

De Aubade van Poulenc is geschreven voor piano en kamerorkest, en begint met een soort signaal van de koperblazers, als een 'reveille'... "ontwaakt!" Daarna volgen de speelse fragmenten elkaar in rap tempo op, met de bekende speelsheid en grilligheid die we van Poulenc wel vaker horen. Het stuk is geschreven in 1929, toen Poulenc 30 was; zo te horen een jonge man met veel humor en joie de vivre.

Maarten vertelde dat hij de pianist Lang Lang het tweede deel van het eerste pianoconcert van Tsjaikovski had horen spelen, en dat hij dat erg mooi had gevonden. Gelukkig was de uitvoering ook op YouTube te vinden.

De Russische componist schreef het in 1875, en het leek erop dat hij het onspeelbaar moeilijk had gemaakt; niemand had bij de première gedacht dat het uiteindelijk toch nog zo populair zou worden.

Het tweede deel begint en eindigt rustig, maar halverwege moet de pianist toch echt de handen uit de mouwen steken omdat het daar erg virtuoos wordt. 

Naar aanleiding van de uitvoering (en het gedrag) van Lang Lang ontstond een interessante discussie. We deelden over het algemeen de mening dat Lang Lang zich een beetje lijkt 'aan te stellen', terwijl hij heel erg knap en goed speelt. Het leidt soms een beetje af, of laat je anders naar de muziek luisteren. Als je je ogen dicht zou doen, zou je de muziek dus anders ervaren. Hoe belangrijk is beeld eigenlijk? 

Frank vond dat Lang Lang heel mooi zoekend begon, en daarmee als het ware een uitnodiging deed aan het publiek om gewoon maar mee te gaan op de zoektocht. Maar halverwege sloeg dat volgens Frank abrupt om toen Lang Lang zich opeens 'camerabewust' toonde; vanaf toen was het zoeken voorbij, en werd het koketteren. Bovendien meende Frank dat hij zich als solist erg boven het orkest opstelde, waardoor een concert als dit geen gelijkwaardige prestatie meer was. Kon dat ook anders? We gingen op zoek, en kwamen bij de Argentijnse pianiste Martha Argerich uit, waarvan ook een uitvoering op youtube te vinden is.

Een totaal andere manier van spelen; zij kijkt eerder boos of in ieder geval naar binnen gekeerd. Maar alweer is natuurlijk de vraag of je niet beter je ogen dicht kan doen. Wat hoor je dan?

Ook over haar uitvoering waren we over het algemeen positiever. Voor mij krijgt het grillige tweede deel meer logica en samenhang in Argerichs handen. Anderen vonden het ook meer samen met het orkest gespeeld, en had ze vloeiender spel.

Twee meesterpianisten aan het werk, allebei totaal anders. Ellen voegde nog toe dat ze het toch knap vond dat Lang Lang met zoveel liefde piano leek te spelen, ondanks het feit dat zijn vader hem zo rücksichtlos voortgejakkerd schijn te hebben.

Tijd voor een ander genre. Frank moest denken aan een mooie akoestische versie van 'I'm Ready' van Bryan Adams. In de jaren '90 waren de unplugged-concerten van MTV heel populair. Hier speelt een heel orkest mee, en krijgt een fluit een belangrijke rol naast de zang van Adams.

We verkeerden in de veronderstelling dat er ook nog een (originele) 'hardere' rockversie was, maar de unplugged-uitvoering bleek verrassend dicht bij het origineel te liggen. Het is gewoon een intense rijk geïnstrumenteerde ballad. Mooi.

Ellen is verklaard fan van de muziek van Burt Bacharach, niet zelden de grap makend dat er 'Bach' in zijn naam te vinden is. De rijke instrumentatie die we net bij Bryan Adams hoorden is bij deze Amerikaanse songsmid standaard, en de emotionele lading en technische kwaliteit van zijn liedjes maken dat al veel artiesten zijn muziek opgenomen en uitgebracht hebben. 

In 1997 werkte Big Burt met Elvis Costello samen. Costello flirtte al eerder met  genres waar hij een vreemde eend in de bijt was, maar dat maakt juist dat de combinatie prikkelend is. In de loop der jaren schreef hij ook muziek samen met het klassieke Brodsky Quartet, en zong hij samen met zangeres Anne Sofie von Otter, coverde Aznavour en nam nummers op van de legendarische Allenn Toussaint.

In Bacharachs 'God give me strength' hoor je een groot contrast tussen de ruwe stem van Costello en de gepolijste orkestmuziek. Het lied begint met een mooie weemoedige melodie op de bugel, maar de sfeer krijgt, mede door de intense zang van Costello, steeds meer het karakter van een hartgrondige klacht.

De 2 uren zijn omgevlogen, dus tot onze spijt was dit alweer het laatste nummer van de middag.

Tot volgende week!