Russisch Paasfeest Ouverture

Voor wie een mooie optimistische paasdag in een muzikale vorm wil horen, raad ik Rimsky-Korsakovs 'Russisch Paasfeest Ouverture' aan. In een kwartier tijd horen we de de dag aanbreken, nog gevuld met religieuze instrumentale melodieën, fragmentarisch, in beurtzang, afgewisseld met natuurgedruis, vogelkwinkelarijen, de stijgende opwinding voor het aankomende feest, uitmondend in het jubelende paasfeest zelf. En dat zijn natuurlijk welkome sentimenten na de ingekeerde contemplatieve verplichtingen die de afgelopen 'Goede Week' ons oplegde.

Een werk voor symfonieorkest met alles er op en er aan. In de handen van componist Nikolaj Rimsky-Korsakov (geen verband met de uitvinder van het aftakelingsproces door overmatig drankgebruik) is dat symfonieorkest een veelkleurig dynamisch instrument, waar hij als weinig anderen voor wist te schrijven. 
Rimksy-Korsakov behoorde tot een select clubje muzikale vernieuwers in de tweede helft van de 19de eeuw, genaamd 'Het machtige hoopje'. Andere componisten waren o.a. Moessorgski en Borodin. Was tot dan toe de Russische muziek vooral gebaseerd en geïnspireerd geweest op de West-Europese romantische traditie, deze heren vonden het tijd om Rusland een eigen muzikaal smoel te geven. Daarvoor wendden zij zich tot de volksmuziek en (zoals in deze ouverture) tot de liturgische muziek uit de Russisch Orthodoxe kerk. 
Daar is prachtige muziek uit voortgekomen, waarin ze zich minder lieten leiden door de inmiddels oneindig complexe en genuanceerde compositiemethoden van mannen als Brahms en Wagner, maar juist ook minder gepolijste en intuïtiever geconstrueerde composities tot stand wilden brengen. Dichter bij de 'volksaard'.... in een eeuw waarin nationalisme nog een wat minder besmette tendens was dan nu, na de gruwelen van de 20ste eeuw. 

Rimsky-Korsakov schreef nog meer van dergelijke verhalende orkestwerken, zoals het Arabisch getinte Sheherazade, gebaseerd op verhalen uit duizend-en-één nacht. Ook daar laat hij geen enkel orkestraal middel onbenut om de een oosterse sprookjessfeer te creëren. In beide werken geeft hij, tussen het volle orkestgeluid door, veel solo's aan instrumenten, vooral aan de viool. Daarmee laat hij karakters horen, en kunnen wij als luisteraar ons identificeren met die karakters, en met meer persoonlijke momenten.
De Paasouverture componeerde Rimsky-Korsakov ter nagedachtenis van de twee voornoemde leden van Het Machtige Hoopje, of kortweg 'De Vijf', Moessorgski en Borodin. De première was in 1888 in Sint Petersburg.

Luister en kijk naar een opname van wat voluit heet: Russisch Paasfeest Ouverture: een Ouverture op liturgische thema's.

Tot morgen!