Componist Tan Dun is geen onbekende op het wereldpodium. De meeste bekendheid heeft hij te danken aan zijn muziek voor de film Crouching tiger, hidden dragon. Maar dat is maar een bescheiden deel van zijn oeuvre, dat veel eigenzinnige en bijzondere werken bevat, die vrijwel altijd een synthese van modern klassieke en (oosterse) traditionele muziek is.
Dun werd geboren in 1957 en groeide op in een Chinees dorp waar de carrièreperspectieven vooral met rijstverbouwing van doen hadden. Maar dat het hart van de jonge Dun ergens anders lag, liet hij zien door na de lange en uitputtende werkdagen in de rijstvelden zijn eigen muziek te gaan maken. Omdat er nauwelijks muziekinstrumenten waren, gebruikte hij alles waar hij klank aan kon ontlokken: stenen, water, bamboe, bladeren. Natuurlijke elementen die in zijn werk een belangrijke rol zouden blijven spelen, evenals de traditionele instrumenten zoals de 'Erhu' waar hij gaandeweg zich op bekwaamde.
Door een ongelukkig toeval kreeg Dun de kans van zijn leven: toen een flink deel van het personeel van de Peking Opera omkwam bij een veerpont-ongeluk, werd hem gevraagd in te springen als violist en arrangeur. Vandaar was de stap naar het conservatorium in Peking snel genomen, en de rest is geschiedenis.
Tan Dun kwam in aanraking met werk van moderne componisten als Toru Takemitsu, John Cage, Philip Glass... en in het kielzog van deze nog levende componisten maakte hij ook kennis met de complete westerse muzikale catalogus. In 1986 verhuisde hij naar New York, waar het contact met deze en andere Amerikaanse componisten nog eens geïntensiveerd kon worden.
Kortom, een loopbaan die hem letterlijk uit best of both worlds liet putten, en dat is precies wat Tan Dun gedaan heeft.
In zijn opera's combineert hij westerse avant-garde met Chinese muziek en literatuur. Zoals bijvoorbeeld de opera Marco Polo uit 1996, die zowel over de ontdekkingsreiziger gaat, als over een fictieve duo Marco & Polo die ontmoetingen hebben met grote jongens uit de westerse en oosterse geschiedenis, zoals Dante, Shakespeare, Freud en de Chinese dichter Li Po. Ook in de muziek en zangstijlen brengt hij het traditionele instrumentarium samen met de instrumenten in een modern orkest. Fascinerend. Voor de liefhebber verwijs ik graag naar een korte docu over deze opera.
Maar misschien zijn de volgende fragmenten aansprekender. Zij laten zien en horen hoe Dun zijn eerste ervaringen met muzikale klankobjecten trouw is gebleven in latere composities.
Hier een compilatie van fragmenten uit verschillende werken, met achtereenvolgens een rol voor water, papier en keramiek.
In 2009 werkte Tan Dun mee aan het eerste concert van het YouTube Symphony Orchestra. Hij schreef voor de gelegenheid 'Internet Symphony No. 1, Eroica'. Daarvoor werden talloze audities en online lessen via YouTube georganiseerd met musici over de hele wereld, en daarvan werden de meestbelovenden naar New York gevlogen om het werk in de beroemde Carnegie Hall uit te voeren, o.l.v. de componist zelf, die ook nog een inleidend praatje houdt. Van alle YouTube bijdragen werd toen ook nog een montage vertoond, een resultaat dat in deze coronatijd niet misstaan zou hebben. Voor de oplettende luisteraar is ook nog het thema van Beethovens derde symfonie 'Eroica' terug te vinden.
Tot slot dan de compositie waar het om gaat in dit verhaal: Sound Pagoda - the twelve sounds of Wuhan. Om eer te brengen aan de slachtoffers van COVID19, in wezen alle inwoners van Wuhan, verklankt Dun in deze compositie de eeuwenoude gong van Wuhan. Hij legt daar zelf het een en ander over uit in dit filmpje:
Tot morgen!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten