De zusjes Labèque

Vanaf de eerste jaren dat ik met de piano aan de gang ging, ruim 40 jaar geleden, had de combinatie van 2 piano's mijn speciale belangstelling. Mijn pianojuf Marijke gaf mij toen voor mijn verjaardag een LP met daarop ragtimes bewerkt voor deze combinatie, gespeeld door Katia en Marielle Labèque. Deze Franse zusjes speelden zo goed, mooi en swingend, en zagen er ook nog zo goed, mooi en swingend uit, dat alle werken voor 2 piano's een extra glanzende dimensie kregen. Wat heb ik die plaat grijsgedraaid.

Geloof het of niet, het waren overigens niet alleen maar de bevallige zusjes die mijn aandacht trokken. Ook het ragtime-genre sprak me zo aan dat ik zelf ook een aantal ragtimes ging componeren. Eentje, inderdaad voor twee piano's, speelde ik samen met mijn toenmalige liefde op mijn toelatingsexamen voor het conservatorium in Den Haag. Dat ik werd aangenomen door Theo Bruins zal neem ik aan daar niet zoveel mee te maken hebben gehad, maar dat mocht de pret niet drukken; het was een van de mooiste dagen van mijn leven waarop ik het gevoel had even onbekommerd de toekomst op me af te kunnen laten komen.

Diezelfde onbekommerdheid spreekt uit de ragtimes die door de Labèques op vinyl waren vastgelegd. De bekendste ragtime, voor iedereen die niet meteen weet hoe dat klinkt, is The Entertainer van Scott Joplin. Hier een oorspronkelijke versie op pianola, zo'n automatische piano met van die ponsrollen er in.

En hier is de bewerking die de Labèques uitvoerden. Je zult de verschillen snel genoeg horen. 

 

Ragtime is een samentreksel van 'ragged time' wat zoiets als 'gescheurd' betekent. Dat slaat op het 'syncopische' ritme dat veel tegenritmische accenten kent. De stijl klonk uit handen van Joplin in onze oren misschien nog wat braafjes, maar ze heeft een gigantische invloed gehad op de ontwikkeling van de jazz. Pianisten als Jelly Roll Morton, Fats Waller en Thelonious Monk bedienden zich zich substijlen en bijbehorende technieken als stride, stomp en cakewalk, en ook in de swing en dixieland klinkt de ragtime van weleer nog duidelijk door. In dezelfde jaren trok de ragtime ook de aandacht van klassieke componisten, zoals Claude Debussy en natuurlijk Igor Stravinsky. Van de laatste kun je hier 'Piano-Rag-Music' uit 1919 beluisteren, waarin hij weer prachtig de ragtimekenmerken inzet om een typisch stravinskiaans stuk te creëren.

Toen de zusjes Labèque in het Concertgebouw in Amsterdam kwamen spelen, ik vermoed in 1984, waren we daar natuurlijk als de kippen bij. Ze speelden het concert voor 2 piano's en orkest van Francis Poulenc (zie mijn vlog over dit geweldige stuk), en als toegift gaven ze een aantal van de ragtimes ten beste. Ik kon mijn geluk en bewondering niet op. 

Hier kun je de hele plaat 'Gladrags' beluisteren. Voor de helft zijn het ragtimes van Scott Joplin die we kunnen zien als de belangrijkste ragtimecomponist. De andere helft zijn ragtimes van andere componisten, ook heel virtuoos en gaaf om te horen. 

Overigens hebben de Labèques veel meer muziek op hun CV gezet. Muziek voor twee piano's maakt maar een betrekkelijk klein deel uit van het totale repertoire, dus spelen ze veel bewerkingen van grote klassieke composities. Klik op de links om bij de YouTuberegistraties terecht te komen. Ze staan in willekeurige volgorde.

Bohuslav Martinu - Concert voor 2 piano's en orkest | Philip Glass - Four movements for two piano's | Maurice Ravel - Bolero | Max Bruch - Concert voor 2 piano's en orkest | Johann Strauss jr. - An der schönen blauen Donau | Felix Mendelssohn - concert voor 2 piano's (deel 3) | George Gershwin - Rhapsody in Blue | Igor Stravinsky - Sacre du Printemps (fragment) | Camille Saint-Saëns - Carnaval der dieren (fragment) | Leonard Bernstein - West Side Story (fragment) | Georges Bizet - Jeux d'enfants.

Verder zoeken ze ook contact met eigentijdse (pop)muzikanten zoals met Thom Yorke, Bryce Dressner, Haika Mutil. Het is niet moeilijk nog meer voorbeelden te vinden op YouTube!

Tot morgen!